Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận: Chậm là lãng phí

Cùng dự buổi làm việc có Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Nguyễn Duy Ngọc; Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải và lãnh đạo một số bộ, ngành Trung ương.

Trước buổi làm việc, sáng cùng ngày, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác đã tới dâng hương, dâng hoa tưởng nhớ và tri ân các Anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Ninh Thuận.

Tăng trưởng GRDP thuộc top đầu cả nước

Báo cáo với Tổng Bí thư Tô Lâm, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Thuận Nguyễn Đức Thanh cho biết, qua 5 năm thực hiện việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV, ước thực hiện hoàn thành 16/18 chỉ tiêu đề ra; kinh tế, xã hội của tỉnh duy trì ổn định, tăng hơn 1,7 lần so với đầu nhiệm kỳ, tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt gần 9% thuộc top đầu cả nước.

GRDP bình quân đầu người đến cuối năm 2023 đạt 88,2 tri??u đ???ng/người, thu hẹp nhanh khoảng cách chênh lệch so với cả nước và trong vùng, đứng thứ 24/63 tỉnh, thành và đứng thứ 3/14 vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung, đưa Ninh Thuận từ tỉnh khó khăn của cả nước lên tỉnh có thu nhập trung bình.

Bên cạnh đó, lĩnh vực dịch vụ, du lịch, tỉnh Ninh Thuận phục hồi, lượng khách du lịch đến tỉnh tăng mạnh, đến cuối năm 2024 đạt 3,4 triệu lượt, gấp gần 3 lần so với năm 2020.

Phát biểu tại buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá cao sự phát triển vươn mình, sự nỗ lực, cố gắng của Ninh Thuận trong thời gian qua. Tuy nhiên, Tổng Bí thư cho rằng, trước những thời cơ, thách thức mới, tỉnh Ninh Thuận cần phải phát triển nhanh hơn nữa, thực hiện đạt những mục tiêu giai đoạn 2025 - 2030 và những mục tiêu tầm cao hơn.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, n??m 2025, tỉnh Ninh Thuận cần chú ý nhiệm vụ tổ chức Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025 – 2030. Tại buổi làm việc, Tổng Bí thư đề nghị lãnh đạo địa phương và các đại biểu thẳng thắn chia sẻ những khó khăn của tỉnh để các cơ quan Trung ương trao đổi, gợi mở tháo gỡ những điểm nghẽn.

Nhân dân đồng tình thì phải bắt tay làm

Tại buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm thông tin, vừa qua, Trung ương, Quốc hội đã thống nhất khởi động lại dự án Nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận. Qua buổi làm việc, Tổng Bí thư muốn lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân Ninh Thuận trong việc tái khởi động dự án điện hạt nhân. Theo Tổng Bí thư, chủ trương khởi động lại dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đã có, nhân dân đồng tình thì cần xây dựng kế hoạch để bắt tay vào làm, triển khai có hiệu quả, chậm là lãng phí.

Báo cáo Tổng Bí thư Tô Lâm về việc triển khai dự án điện hạt nhân trong thời gian qua, tỉnh Ninh Thuận cho biết, dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 được Quốc hội thông qua chủ trương vào năm 2009, xác định quy ho??ch x??y dựng đặt tại xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam và xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải. Tổng diện tích quy ho??ch x??y dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, 2 là 1.642,22ha, ảnh hưởng, tác động đến gần 4.000 người/1.100 hộ.

Sau khi công bố quy hoạch địa điểm, Đảng bộ, chính quyền các cấp tỉnh Ninh Thuận đã tập trung tuyên truyền vận động. Vì vậy, đa số nhân dân vùng dự án đã chấp hành nghiêm túc chủ trương của Đảng và Nhà nước, đồng lòng tự nguyện chấp thuận di dời, bàn giao mặt bằng. Đồng thời, tỉnh Ninh Thuận cũng cử 88 học sinh, sinh viên tham gia học tập ngành công nghệ hạt nhân tại Liên bang Nga. Đến nay có 44 em về nước được Tập đoàn Điện lực Việt Nam giới thiệu việc làm; 29 em tự tìm việc làm; 15 em chưa về nước.

Tuy nhiên, đến ngày 26-11-2016, Quốc hội dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận; chủ trương này đã làm thay đổi các kịch bản tăng trưởng và phát triển của tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội và các công trình phúc lợi công cộng trên địa bàn 2 xã Phước Dinh và xã Vĩnh Hải, vùng lân cận bị xuống cấp do không được đầu tư chờ bàn giao chuyển đi nơi ở mới. Nhân dân trong vùng dự án gặp nhiều khó khăn, trải qua thời gian dài chờ đợi, mong mỏi sớm được về nơi ở mới, ổn định đời sống, sản xuất.

Sau đó, để hỗ trợ đời sống nhân dân và thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội tỉnh do tác động chủ trương dừng đầu tư 2 nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, Chính phủ ban hành Nghị quyết 115 thực hiện một số cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ tỉnh Ninh Thuận phát triển kinh tế, xã hội, ổn định sản xuất, đời sống nhân dân giai đoạn 2018-2023. Qua 5 năm thực hiện, từ hỗ trợ của Trung ương và địa phương, tỉnh Ninh Thuận đã và đang hoàn thiện kết cấu hạ tầng thiết yếu như giao thông ven biển, hạ tầng đô thị, thủy lợi, hạ tầng để phục vụ hỗ trợ khôi phục sản xuất, đời sống nhân dân vùng dự án.

Để dự án điện hạt nhân nhanh chóng triển khai, tỉnh Ninh Thuận kiến nghị Trung ương sớm xác định lộ trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân; điều chỉnh đồng bộ Quy hoạch tổng thể quốc gia, Quy hoạch điện VIII, các Quy hoạch ngành quốc gia về phát triển điện hạt nhân; hoàn thiện hệ thống pháp luật về điện hạt nhân như: Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) để đồng bộ với Luật chuyên ngành về xây dựng, điện lực, bảo vệ môi trường; Hệ thống các tiêu chí, quy chuẩn kỹ thuật về đầu tư điện hạt nhân để có cơ sở pháp lý triển khai các công việc tiếp theo.

Cùng với đó, tỉnh Ninh Thuận cũng đề nghị Trung ương cho chủ trương để tỉnh sớm điều chỉnh Quy hoạch tỉnh Ninh Thuận thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, bổ sung định hướng phát triển nhà máy điện hạt nhân; lựa chọn phương án phát triển các ngành, lĩnh vực; bố trí lại không gian, phân bổ, khoanh vùng đất đai; tính toán lại kịch bản phát triển; đồng thời điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy ho??ch x??y dựng vùng phát triển điện hạt nhân để bảo đảm điều kiện triển khai.

Đồng thời, trên cơ sở lộ trình triển khai dự án các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, cho phép tỉnh chủ động khảo sát, lấy ý kiến, xác định tâm tư, nguyện vọng nhân dân vùng dự án; tăng cường công tác tuyên truyền thông tin, vận động tạo đồng thuận nhân dân khi dự án được triển khai. Tiếp tục đồng ý cho tỉnh xây dựng cơ chế đặc thù phát triển kinh tế, xã hội của địa phương có nhà máy điện hạt nhân, trong đó ưu tiên cơ chế phát triển nhân lực, hạ tầng trọng điểm.